شکل آب (The Shape of Water) فیلمی در ژانر فانتزی است که توسط گیرمو دل تورو کارگردان مکزیکی سینما ساخته شده است. گیرمو دل تورو یکی از کارگردان های صاحب نام سینما در حوزه فانتزی و وحشت است. این کارگردان صاحب آثار درخوری مثل هزارتوی پن و ستون فقرات شیطان و فیلم های قابل قبولی مثل پسر جهنمی، تیغ 2 و حاشیه اقیانوس آرام است. در شکل آب گیرمو دل تورو به سراغ دل مشغولی خود یعنی کنکاش در باب موجودات عجیب وغریب فانتزی پرداخته است؛ اما شکل آب فیلمی بود که نسبت به دیگر آثار دل تورو بیشتر موردتوجه قرار گرفت و همین امر شاید پرداخت به این فیلم را ضروری می کند.
نگاهی به کارنامه سینمایی گیرمو دل تورو
گیرمو دل تورو کارگردانی است که غالب فیلم های او مضمونی فانتزی یا ترسناک دارند. بعد از تجربه ساخت فیلم تقلید اولین فیلم مشهور او ستون فقرات شیطان بود که او را به عنوانی کارگردانی توانا در ژانر وحشت معرفی کرد. بعدازاین فیلم دل تورو دست به ساخت قسمت دوم فیلم تیغ (بلید) زد، اثری که می توان گفت که از برادر بزرگ خود جذاب و کامل تر بود. بعد از موفقیت تجاری تیغ 2، دل تورو کم کم از ژانر وحشت به سمت ترکیبی از وحشت، فانتزی و فیلم های ابرقهرمانی رفت.
هزارتوی پن تجربه بعدی دل تورو بود که به همین سبک ساخته شد. چند فیلم قبلی دل تورو عمدتاً آثاری تجاری و مبتنی بر سرگرم کردن مخاطب بودند. ولی هزارتوی پن به لطف داستان تمثیلی خود به شدت شخصی و خاص بود. این فیلم داستان اوفلیا دخترکی بود که شاهزاده دنیای زیرزمینی بود، بعد از گریختن او به دنیای انسان ها، درنهایت او تصمیم به بازگشت به جایی گرفت که ازآنجا آمده بود. هزارتوی پن به لطف کنکاش زیاد دل تورو در دنیای فانتزی و ترکیب عناصر جذاب و خیال پردازانه این سبک با ژانر وحشت و از سویی دیگر ترکیب دنیایی فانتزی با داستان جنگ داخلی اسپانیا و همچنین موسیقی فوق العاده خاویر ناواره ته و چهره پردازی و طراحی صحنه عالی خود فیلمی ماندگار و بسیار تأثیرگذار از آب درآمد، به نوعی که به عنوان یکی از برترین آثار فانتزی قرن بیست و یکم لقب گرفت و برنده سه جایزه اسکار شد.
دیگر آثار سازنده شکل آب
بعد از هزارتوی پن، دل تورو قسمت دوم پسر جهنمی، قلعه ای به رنگ خون و همچنین فیلم پرهزینه حاشیه اقیانوس آرام را در کارنامه خود داشت. به جز این موارد دل تورو برای ساخت مجموعه فیلم پرهزینه هابیت در نظر گرفته شده بود ولی درنهایت شاید به خاطر اختلاف با تهیه کننده این اثر یعنی پیتر جکسون، حاشیه زیاد و انتظار فراوانی که از دل تورو برای خلق اثری همسنگ ارباب حلقه ها می رفت او از این پروژه کنار کشید؛ و خود پیتر جکسون تصمیم به ساخت این مجموعه فیلم گرفت. دل تورو بعدازاین تجارب به سمت ساخت اثر شخصی دیگری مثل هزارتوی پن رفت.
زمینه داستانی فیلم شکل آب
داستان شکل آب ترکیبی از ایده پسر جهنمی یعنی تعامل یک موجود فانتزی با شخص نگه دارنده او و اتفاقات حول وحوش آن و از نظر ترکیب واقعیت و فانتزی شبیه به هزارتوی پن بود. دل تورو برخلاف هزارتوی پن که تم داستانی تیره و غمگینی داشت تا حدودی شاد و جدای از آن موزیکال است. دل تورو برای پس زمینه داستانی خود دوران جنگ سرد و دهه شصت میلادی را درنگرفته بود. دهه ای که با تقابل کندی و خروشچف می رفت که جهان را آبستن جنگی جهانی کند. روند داستانی شکل آب در همین زمان می گذرد، یعنی زمانی که شوروی به خاطر مجهز کردن کوبا در آستانه نبردی تمام عیار با ایالات متحده بود، این نبرد تنها جنبه تسلیحاتی نداشت بلکه در حوزه های دیگر نظیر هوافضا نیز شکل گرفت. در این فیلم با موجودی افسانه ای سروکار داریم که دانشمندان آمریکایی مشغول کار و تحقیق بر روی آن هستند. موجودی که کم شباهت به موجود دوزیست دوگاه پسر جهنمی نیست. در حین این تحقیقات این موجود با نظافتچی به نام الایزا آشنا می شود که این خود سرآغاز ماجراهای گوناگون فیلم است.
زمینه داستانی شکل آب
فیلم نامه شکل آب
شکل آب به مانند آثار بی شماری از دنیای فانتزی بر حول یک روابط دیو و دلبری می چرخد. رابطه ای که از قضا می توان به آن رابطه دلبر- دلبر نیز گفت. موجود دوزیست در این اثر اگرچه شاید در ابتدا ترسناک باشد ولی در ادامه فرد مورد علاقه الایزا و به نوعی معشوق او می شود. این ترکیب عجیب تداعی گر فیلم پسر جهنمی است، به جز این می توان این موجود شباهت بسیاری از نظر ظاهری با موجود دوزیست فیلم پسر جهنمی دارد با این تفاوت که به مانند الایزا قادر به صحبت کردن نیست. جدای از این از نظر افسانه ای بودن و مقدس بودن در باور بومیان بسیار شبیه به روح جنگل در اثر درخور شاهزاده خانم مونونوکه هایائو میازاکی است. روحی جنگلی که حتی از نظر ظاهر هم بسیار شبیه این موجود بود.
دل تورو به جای روایتی شتاب زده قالب مناسب جنگ سرد را برای این روایت خود در نظر می گیرد. این فیلم را نیز می توان به مانند هزارتوی پن دوپاره در میان دنیای فانتزی و واقعیت دانست. اگر در هزارتو جنگ داخلی اسپانیا بستر اتقافات بود در شکل آب فضای ملتهب دهه شصت و جنگ سرد بستر کل دهنده اتفاقات است. دل تورو در شکل دادن این بستر، دقت در جزئیات عالی عمل می کند. طراحی شخصیت ها نیز قابل قبول و دقیق است به طوری که به مانند هزارتو، این فیلم نیز قطب منفی جذاب و قابل باور دارد. البته در مورد فیلم نامه شکل آب شاید پایان فیلم چندان جالب نیست، به خصوص انگار این فیلم برخلاف هزارتو گرفتار در پایان های خوش هالیوودی شده که با توجه به کلیات چندان قالب باور نیست و لحن این فیلم خوش بینانه است. به جز این شکل آب فاقد شکوه و ماجراهای جذاب هزارتوی پن است و بیشتر تمرکز دل تورو شاید معطوف به بازآفرینی دهه شصت میلادی شده و نه عناصر فانتزی. به جز موجود دوزیست فیلم چندان از نظر بار فانتزی پربار نیست و شاید توجهی که در مراسم اسکار به این فیلم شده به خاطر زمینه تاریخی این فیلم است. تاریخ اسکار ثابت کرده که فیلم که این دوران تاریخی ایالات متحده را بازسازی می کنند اگر چه به مانند فیلم شیکاگو یا یک ذهن زیبا متوسط باشند ولی اسکار آن ها را از هر نظر مورد سخاوت خود قرار خواهد داد.
نقاط قوت همیشگی آثار دل تورو
دل تورو کارگردانی است که از نظر فنی فیلم های قابل قبول و جذابی دارد. به مانند هزارتو و حتی دیگر آثار این کارگردان، شکل آب دارای چهره پردازی، فیلم برداری و به خصوص طراحی صحنه قدرتمندی است. طراحی صحنه ای که با دقت و موشکافی خوب به خوبی دهه شصت میلادی را بازسازی کرده است. چهره پردازی این فیلم نیز به مانند دیگر آثار دل تورو ستودنی است. به جز این شکل آب دارای موسیقی سرخوش و باانرژی است که انگار به کالبد طراحی صحنه عالی این فیلم روحی را می دهد. به این موارد باید کارگردانی خوب دل تورو که فیلمی یکدست را تحویل تماشاگر داده است را اضافه کرد. کارگردانی که به لطف بازی های خوب فیلم که حاصل تلاش دل تورو و گروه بازیگران بوده و همچنین تدوین عالی فیلم باعث اثر یکدست شده که نه در بیان فضای فیلم الکن و توضیحات آن ناقص است و نه دچار پرگویی است. طراحی صحنه، کارگردانی، موسیقی فیلم و تدوین این فیلم را می توان جز کارهای شاخص در میان آثار اکران شده در سال 2017 دانست. دل تورو با این فیلم نشان داد که ساخت هزارتوی پن اتفاقی نبوده و در ساخت اثری به مانند این فیلم توانا است.
نقاط قوت شکل آب
نقاط ضعف فیلم شکل آب
شکل آب اگرچه فیلمی یکدست و خوش ساخت است ولی ین ادعا که این فیلم بهتر از هزارتوی پن است نمی تواند محلی از اعراب داشته باشد. شاید دلیل این امر موردتوجه قرار گرفتن این فیلم باشد که باعث می شود که آن را بتوان با هزارتوی پن مقایسه کرد. از جنبه فانتزی و خیال پردازی به نظرم شکل آب در مقابل هزارتوی پن حرفی برای گفتن ندارد و عمل فاقد ویژگی های تأثیرگذار آن فیلم بود. حتی موجود دوزیست در این فیلم به نوعی در حاشیه است و شاید موضوع اصلی بازآفرینی یک دوره تاریخی ایالات متحده است، در هزارتو پن دل تورو در بازسازی تصویری از جنگ داخلی اسپانیا موفق عمل کرد و همچنین از نظر المان های فانتزی بسیار قدرتمند بود. نمی توان به طور عادی به شکل آب ایرادی گرفت ولی در مقام مقایسه با هزارتو که حتی موفق به برنده شدن جایزه بهترین فیلم خارجی زبان در اسکار نشد، بهترین فیلم شدن سال شکل آب شاید بیشتر مرهون جنبه واقعی این فیلم بود تا خیال پردازی چه اسکار به جز مواردی استثنا غالباً نسبت به فیلم هایی با موضوع فانتزی یا علمی - تخیلی بی اعتنا است. نمود بارز آن ارباب حلقه ها: یاران حلقه که اگرچه نامزد 13 جایزه اسکار 2002 بود ولی رقابت در کسب جوایز اسکار را به یک ذهن زیبا واگذار کرد. ذهن زیبایی که به جز بازی خوبی راسل کرو چیز دندان گیری نداشت.
در سال 2017 هم می توان این مورد را مشاهده کرد، چه امسال شاهد قسمت دوم فیلم جریان ساز بلید رانر با نام بلید رانر 2049 بودیم، اثری درخور و ماندگار از دنیس ویلنوو. به مانند اسکار 2002، در اسکار 20 نیز بلید رانر 2049 که به زعم من یک سرو گردن از بقیه آثار ساخته شده در سال 2017 بود، حریف شکل آب و دیگر رقبا نشد و به نامزدی و برنده شدن در مورد اسکارهای فنی رضایت داد. در مورد موسیقی این فیلم نیز به نظرم شکل آب موسیقی جذاب را دارد که ساخته الکساندر دسپلات است ولی این موسیقی نه رقیبی قدرتمند برای شاهکار هانس زیمر در بلید رانر 2049 بود و نه در حد موسیقی فراموش نشدنی خاویر ناواره ته در هزارتوی پن.
شکل آب، وارث ارباب حلقه ها: بازگشت پادشاه
در سال 2001 ارباب حلقه ها: یاران حلقه اکران شد. این شاهکار پیترجکسون در 13 رشته نازد جایزه اسکار شد ولی تنها صاحب 4 جایزه شد. در سال 2003 پیترجکسون قسمت سوم این مجموعه فیلم را با نام ارباب حلقه ها: بازگشت پادشاه راهی سینما و متعاقب آن مراسم اسکار کرد. این فیلم در 11 رشته نامزد جایزه اسکار و در میان شگفتی در تمام این 11 رشته برنده جایزه اسکار شد و ارباب اسکارها را نیز به خود اختصاص داد.
گیرمو دل تورو نیز در سال 2006 در اسکار با اثر ستودنی هزارتوی پن با 6 نامزدی و کسب سه جایزه بهترین فیلم برداری، چهره پردازی و طراحی صحنه حضور داشت. شکل آب به نوعی تداعی گر فیلم های فوق بود، چه در 13 رشته نامزد جایزه اسکار شد و به مانند هزارتو نقاط قوت این فیلم موسیقی، چهره پردازی، طراحی صحنه و فیلم برداری به علاوه چند عامل دیگر بود. عواملی مثل کارگردانی خوب دل تورو که در میان شگفتی همگان باعث شدند 4 جایزه شامل بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین موسیقی فیلم و بهترین طراحی صحنه نصیب فیلم شکل آب شود.
این امر می تواند روحی دوباره در کالبد نیمه جان سینمای فانتزی باشد که در حال حاضر عمده آثار سرگرم کننده و بدون محتوا است. درخشش و استقبال از شکل آب که با روندی آرام علی رغم بودجه کمتر از 20 میلیون دلار مورد توجه تماشاگران نیز واقع شده، این نوید را می دهد که در صورت دقت، صرف عشق و انرژی زیاد و دوری از زرق وبرق زیاد و صرفاً تکیه بر جلوه های ویژه می توان آثاری ماندگار خلق کرد. شکل آب یکی از این آثار و از جمله فیلم های خوب اکران شده در سال 2017 است.
ادامه مطلب:https://vidall.ir/the-shape-of-water/
فیلم ,تورو ,فانتزی ,اسکار ,هزارتوی ,آثار ,طراحی صحنه ,جایزه اسکار ,ارباب حلقه ,موجود دوزیست ,بلید رانر ,نامزد جایزه اسکار ,رشته نامزد جایزه ,تاریخی ایالات متحده ,ستون فقرات شیطان